پیاده تا کربلا
محمد امین پورامینی
زیارت امام ناشی از شناخت ومعرفت امام است، در روایات ما نسبت به انجام زیارت پیشوایان دینی رسول خدا(ص) واهل بیت او بسیار سفارش شده وبخصوص زیارت حضرت سید الشهدا (ع) جایگاه ویژه دارد؛ تا آنجا که حتی با احتمال ضرر وخطر سفارش شده است که مشتاقان وعلاقمندان وشیفتگان وشیعیان آن حضرت به زیارتش بشتابند وخطرات محتمل را بجان خرند که مقدار اجر بر اساس مقدار زحمت پذیری است.
زیارت اربعین به عنوان یک نشان از نشانهای پنچ گانه انسان با ایمان است که بر طبق روایتی که شیخ مفید[1] وشیخ طوسی[2] از حضرت امام حسن عسکری(ع) آورده اند مؤمن پنچ علامت دارد: (عَلَامَاتُ الْمُؤْمِنِ خَمْسٌ صَلَاةُ الْخَمْسِینَ وَ زِیَارَةُ الْأَرْبَعِینَ وَ التَّخَتُّمُ فِی الْیَمِینِ وَ تَعْفِیرُ الْجَبِینِ وَ الْجَهْرُ بِبِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ)، آن پنج علامت عبارتند از: روزانه 51 رکعت نماز (واجب ونافله) گزاردن، زیارت اربعین بجا آوردن، انگشتر بدست راست کردن، (به هنگام سجده) پیشانی را بر خاک نهادن وبسم الله الرحمن الرحیم بلند گفتن.در این روایت انجام زیارت اربعین به عنوان علامت مؤمن ونشان شیعه معرفی شده است، وفقیهان ومحدثان آن را در ضمن آداب زیارت امام حسین(ع) قرار دادند وبر طبق آن به استحباب زیارت امام حسین(ع) در بیستم ماه صفر (روز اربعین) فتوی دادند وعمل اصحاب وسیره متشرعه از آغاز تا کنون بر آن تعلق گرفته است، وبدینگونه زیارت اربعین حضرت سید الشهدا(ع) جلوه خاص یافته است، دشمنان از آغاز تا کنون بارها وبارها خواستند این ابراز عشق ووفاداری را بخشکانند وبا برخورد فیزیکی وممنوع سازی زیارت واذیت رسانی وآزار دادن، زندانی نمودن ، شکنجه دادن وحتی قطع عضو ویا کشتن شیفتگان زائر سد راه زیارت وزائران گردند ولی هرگز نتوانستند ونخواهند توانست، چرا که این نور الهی است که خدا وند پشتوانه اوست وهیچ کس را توان رویارویی با آن نیست.
یکی از جلوه های بسیار زیبای اربعین حسینی حرکت پیاده خیل مشتاقان آن حضرت است که حماسه ای وصف ناشدنی وجلوه ای درک ناشدنی را می آفریند، دشمنانی که زیارت چند هزار نفره سابق را در اربعین حسینی تحمل نکردند امروز نظاره گر حرکت سیل گونه وملیونی زائران آن حضرت است که بصورت خودجوش وکاملا مردمی چشمان جهانیان را مات ومبهوت خود ساخته است، بخصوص در شرایط فعلی وبکارگیری مزدوران وهابی که یک فشنگ بسوی رژیم صهیونیستی پرتاپ نکرده اند ولی حاضرند با انجام عملیات انتحاری خود را به درک وبه قعر جهنم واصل کنند تا عده ای از زائران حسینی را به شهادت رسانند، ولی با این همه وبا وجود خطرات سر راه عاشقان اباعبد الله الحسین(ع) لبیک یا حسین گفته وبا با سرافرازی راه را طی می کنند تا خود را به کعبه عشاق رسانند.
در رابطه با انجام زیارت پیاده حضرت سید الشهداء (ع) مرحوم محدث بزرگوار شیخ حر عاملی باب مستقلی را در کتاب وسائل الشیعه با عنوان (باب استحباب المشی الی زیاره الحسین(ع) وغیره) گشوده است وروایاتی در این خصوص آورده است که برخی از آنها را می آوریم:
شیخ حر عاملی به نقل از شیخ طوسی به اسنادش از حسین بن ابی فاخته آورده است که امام صادق(ع) به وی گفت: ( یَا حُسَیْنُ، مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یُرِیدُ زِیَارَةَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (ع) إِنْ کَانَ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ حَطَّ بِهَا عَنْهُ سَیِّئَةً.. حَتَّى إِذَا صَارَ بِالْحَائِرِ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِینَ، وَ إِذَا قَضَى مَنَاسِکَهُ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ حَتَّى إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَکٌ فَقَالَ لَهُ أَنَا رَسُولُ اللَّهِ رَبُّکَ یُقْرِئُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ اسْتَأْنِفْ فَقَدْ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَى[3])، ای حسین! هرکس که از خانه خویش به قصد زیارت حسین بن علی بن ابی طالب خارج گردد پس اگر پیاده باشد خداوند به ازای هر گامی که بر می دارد برای او یک کار نیک نوشته ویک کار بد او را پاک می کند.. تا آنگاه که به حائر (قبر امام حسین(ع) در کربلا) رسد، که خداوند او را در صالحان ونیکان قرار دهد، ووقتی که زیارت را به پایان رساند او را از نجات یافتگان قرار داده وبه هنگام بازگشت فرشته ای به نزد وی آمده و میگوید: من فرستاده خدایت هستم، خدایت سلامت می رساند ومی گوید: کارهای خود را از نو سرگیر، که گناهان گذشته ات مورد بخشش قرار گرفت. مضمون این روایت را ابن قولویه[4] وشیخ صدوق[5] آورده اند.
علی بن میمون صائغ از امام صادق(ع) نقل می کند که حضرت به وی فرمود:(یَا عَلِیُّ زُرِ الْحُسَیْنَ وَ لَا تَدَعْهُ، قُلْتُ: مَا لِمَنْ زَارَهُ مِنَ الثَّوَابِ؟ قَالَ مَنْ أَتَاهُ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَا عَنْهُ سَیِّئَةً وَ تُرْفَعُ لَهُ دَرَجَةٌ ثُمَّ ذَکَرَ حَدِیثاً طَوِیلًا یَتَضَمَّنُ ثَوَاباً جَزِیلًا)[6] ؛ أی علی! حسین را زیارت کن وآن را رها مکن، گفتم: چه ثوابی برای زیارت کننده اوست؟ فرمود: هرکس که با پای پیاده به زیارتش بشتابد خداوند به ازای هر گام او برایش یک کار نیک نوشته ویک کار بد او برداشته ویک درجه به وی می دهد. آنگاه حدیث طولانی که دربردارنده ثواب زیاد زیارت آن حضرت است را بیان فرمود.
ابن قولویه به سندش از حضرت عبدالعظیم حسنی واو نیز به سندش از سدیر صیرفی نقل می کند که امام باقر (ع) در رابطه با زیارت حضرت امام حسین(ع) فرمود: (مَا أَتَاهُ عَبْدٌ فَخَطَا خُطْوَةً إِلَّا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً وَ حَطَّ عَنْهُ سَیِّئَةً)[7]. هر بنده ای که به زیارت او رود خداوند برای هر گام او یک حسنه نوشته ویک سیئه را برمی دارد.
از برخی روایات این ثواب فوق العاده بیشتر وتا هزار برابر نقل شده است که ممکن است بستگی به اختلاف معرفتی زائران داشته باشد، به نحوی که هرکس را معرفت وشناخت امام وامامت بیشتر باشد اجر وثواب بیشتری نصیب او می گردد، ابوصامت می گوید: از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود:(مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَیْنِ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ أَلْفَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ أَلْفَ سَیِّئَةٍ وَ رَفَعَ لَهُ أَلْفَ دَرَجَةٍ فَإِذَا أَتَیْتَ الْفُرَاتَ فَاغْتَسِلْ وَ عَلِّقْ نَعْلَیْکَ وَ امْشِ حَافِیاً وَ امْشِ مَشْیَ الْعَبْدِ الذَّلِیلِ فَإِذَا أَتَیْتَ بَابَ الْحَائِرِ فَکَبِّرْ أَرْبَعاً ثُمَّ امْشِ قَلِیلًا ثُمَّ کَبِّرْ أَرْبَعاً ثُمَّ ائْتِ رَأْسَهُ فَقِفْ عَلَیْهِ فَکَبِّرْ أَرْبَعاً وَ صَلِّ عِنْدَهُ وَ سَلِ اللَّهَ حَاجَتَکَ)[8].
هرکس که با پای پیاده به سوی قبر حسین(ع) رود خداوند برای هر گام او هزار حسنه (کار نیک) نویسد واز او هزار بدی را بزداید وبه او هزار درجه دهد، پس وقتی که به فرات رسیدی غسل کن وکفشها را بر خود آویزان کن وبا پای برهنه حرکت کن وچون بنده ذلیل حرکت کن ووقتی که به در حائر رسیدی چهار بار الله اکبر گو آنگاه کمی حرکت کن وسپس چهار بار تکبیر گو تا وقتی که سمت سر او برسی آنگاه بایست وچهار بار الله اکبر بگو وآنجا نماز بگذار وحاجتت را از خدا بخواه.
ابوسعید قاضی می گوید: در اتاق امام صادق(ع) وارد شدم شنیدم که فرمود: (مَنْ أَتَى قَبْرَ الْحُسَیْنِ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ وَ بِکُلِّ قَدَمٍ یَرْفَعُهَا وَ یَضَعُهَا عِتْقَ رَقَبَةٍ مِنْ وُلْدِ إِسْمَاعِیلَ..)[9]،هرکس که با پای خود به زیارت قبر حسین (ع) رود خداوند در برابر هر گام او وهر قدمی که برمی دارد وبر بر زمین نهد ثواب آزاد کردن بنده ای از فرزندان اسماعیل(ع) دهد.
واز برخی روایات استحباب زیارت آن حضرت با پای برهنه استفاده می شود، وبخصوص برای کسی که به نزدیکی کربلا رسیده است، که او در نهر فرات غسل نموده ولباس پاک بر تن کرده وبا پای برهنه به زیارت آن حضرت می شتابد، شیخ کلینی در کتاب شریف کافی به سندش از حسین بن ثویر آورده است که امام صادق فرمود: (إِذَا أَتَیْتَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (ع) فَاغْتَسِلْ عَلَى شَاطِئِ الْفُرَاتِ ثُمَّ الْبَسْ ثِیَابَکَ الطَّاهِرَةَ ثُمَّ امْشِ حَافِیاً فَإِنَّکَ فِی حَرَمٍ مِنْ حَرَمِ اللَّهِ وَ حَرَمِ رَسُولِهِ وَ عَلَیْکَ بِالتَّکْبِیرِ وَ التَّهْلِیلِ وَ التَّسْبِیحِ وَ التَّحْمِیدِ وَ التَّعْظِیمِ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ کَثِیراً وَ الصَّلَاةِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ) ..[10] وقتی که به کربلا رسیدی در کنار فرات غسل انجام ده ولباس پاکت را بر تن کن آنگاه با پای برهنه حرکت کن که تو در حرم خدا وحرم رسول خدایی، وبرتوست که الله اکبر ولا اله الا الله وسبحان الله والحمد لله بسیار گویی وخدا را بسیار بزرگ دار و بر محمد واهل بیت او درود فرست،.. این روایت را شیخ صدوق[11] ودیگران آورده اند.
[1] مزار ص53.
[2] مصباح المتهجد ص787؛ تهذیب الاحکام ج6 ص52؛ وسائل الشیعه ج14، ص478 ح19643.
[3] وسائل الشیعه ج14 ص439 ح19553، به نقل از تهذیب الاحکام ج6،ص43،ح89.
[4] همان ص440 به نقل از کامل الزیارات ابن قولویه ص132.
[5] همان ص440 به نقل از ثواب الاعمال صدوق ص116 ح31.
[6] وسائل الشیعه ج14 ص441 ح19556.
[7] وسائل الشیعه ج14 ص441 ح19557، به نقل از کامل الزیارات ابن قولویه ص134.
[8] وسائل الشیعه ج14 ص440 ح19555.
[9] وسائل الشیعه ج14 ص441 ح19558، به نقل از کامل الزیارات ابن قولویه ص134؛ ونگ: بحار الانوار ج98 ص36.
[10] کافی، ج4، ص576.
[11] من لایحضره الفقیه ج2،ص594،ح3199.
